De Wiltonflats: het vastgoed van de toekomst staat er al

In Schiedam staan drie iconen uit de wederopbouwperiode weer trots overeind. De Wiltonflats, gebouwd in 1959 voor medewerkers van scheepswerf Wilton-Fijenoord, zijn getransformeerd tot een moderne, duurzame en levensloopbestendige woonomgeving waar ontmoeting centraal staat. De verouderde flats werden tot op het casco ontmanteld en daarna volledig opnieuw opgebouwd, met respect voor de geschiedenis én oog voor de toekomst. Het resultaat: een complex dat niet te onderscheiden is van nieuwbouw.

“Dit is precies waarvoor wij staan,” zegt Sjors Willems, directeur Organisatie bij Willems Vastgoedonderhoud. “Samen vergroten we het wooncomfort in de sociale omgeving en verlengen wij de levensduur van de vaak verouderde woningen en complexen. De Wiltonflats bewijzen maar weer: het vastgoed van de toekomst stáát er al.”

De visie van Woonplus: leefbaarheid, verbinding en toekomstwaarde

Voor woningcorporatie Woonplus Schiedam lag de uitdaging voor De Wiltonflats breder dan alleen het technisch onderhoud. Naast het bouwfysisch verbeteren van de gebouwen, deze te verduurzamen en de installaties te vernieuwen, had zij de ambitie de leefbaarheid in het complex te verbeteren en de verbinding tussen bewoners te versterken. Bovendien formuleerde zij de opdracht dat de woningen meer geschikt moesten worden voor senioren. En gezien de centrale ligging bij het centrum van Schiedam, was het een vereiste dat de uitstraling van de flats werd verbeterd.

In een integraal plan kwamen al deze ambities samen. Een belangrijke basis onder de fysieke ingrepen was het ruimte geven aan alledaagse ontmoeting tussen bewoners. Niet alleen in een ontmoetingsruimte, maar verweven door de hele leefomgeving.

Een antwoord op de vergrijzing: vernieuwbouw als alternatief voor nieuwbouw

De transformatie van De Wiltonflats raakt aan een urgente maatschappelijke opgave. Nederland vergrijst in rap tempo: het aantal 65-plussers stijgt naar verwachting van 3,1 nu naar 4,8 miljoen in 2040. Ouderen worden geacht langer thuis te blijven wonen, maar seniorenwoningen zijn nauwelijks te vinden. Het kabinet sprak daarom de ambitie uit om 290.000 levensloopbestendige woningen te realiseren vóór 2030. Maar volgens Willems hoeft die opgave niet uitsluitend in nieuwbouw te liggen.

“Er staan door heel Nederland honderden flats en woongebouwen uit de jaren vijftig en zestig die in de basis nog uitstekend zijn,” zegt Sjors Willems. “Door deze grondig te vernieuwbouwen passen wij hen aan, aan de eisen van deze tijd. Dat is duurzaam, betaalbaar én sociaal: het vastgoed van de toekomst staat er in principe al.”

De Wiltonflats laten zien hoe die visie in de praktijk werkt. Door bestaande gebouwen te ontmantelen tot het casco en deze vervolgens opnieuw op te bouwen, ontstaat nieuwbouwkwaliteit met behoud van de oorspronkelijke structuur én de verbondenheid van de buurt.

Van casco naar comfort

De drie flats – elk met 39 woningen – werden volledig tot het casco teruggebracht. Daarna volgde een opbouwfase. De flats kregen:

• nieuwe gevels van geïsoleerde prefab houtskeletbouw met minerale steenstrips;
• nieuwe kozijnen met triple glas;
• nieuwe mechanische ventilatie en collectieve verwarmingsinstallatie;
• volledig vernieuwde plattegronden;
• nieuwe liften en entreehallen;
• en nieuwe balkons, galerijen en serres.

De nieuwe plattegrond indeling zorgt voor meer licht, ruimte en verbinding tussen de voor- en achterzijde van de woning. De voormalige inpandige balkons werden bij de woning getrokken en maken de slaapkamers ruimer, zodat zorg kan worden verleend indien nodig. De nieuwe, royale buitenbalkons bieden de bewoner meer wooncomfort. De woningen voldoen nu aan het driesterrenlabel: zij zijn rolstoeltoegankelijk en rollatordoorgankelijk. Bovendien zijn zij voorbereid op aansluiting op het warmtenet van Schiedam. De gevel kreeg een vriendelijke, eigentijdse uitstraling, die past bij het originele ontwerp van de flats.

Ontmoeten als ontwerpprincipe

De Wiltonflats onderscheiden zich vooral in hun sociale ontwerp. Waar vroeger de galerij slechts een doorgang was, is die nu een plek voor contact. De galerijen zijn verbreed van 1,20 naar 2,20 meter, een idee dat Willems eerder toepaste op het project Geerlaan in Ridderkerk. Daar werd bewezen dat een bredere galerij ontmoeting én toegankelijkheid stimuleert. In Schiedam werd dit concept, in samenwerking met Zijdekwartier Architecten, verder uitgediept tot een samenhangende leefomgeving waarin ontmoeten vanzelfsprekend is.

De oude garageboxen tussen de drie flats werden verwijderd, zodat de hoofdentrees van de flats verplaatst konden worden van de drukke winkelstraat naar de rustige Paulus Buijsstraat. Binnen ontstonden lichte, uitnodigende halruimtes waar bewoners elkaar treffen. Ook de omwonenden profiteren: hun uitzicht veranderde van garageboxen naar een frisse, levendige woonomgeving. Tussen de drie flats ontstonden hofjes. Fijne plekken waar bewoners elkaar ontmoeten, samen tuinieren of gewoon even een praatje maken.

Corine Quist verhuisde van een eengezinswoning naar een nieuw appartement in De Wiltonflats. Zij vertelt enthousiast: “We zijn hier net één grote familie. We komen elkaar tegen op straat en zitten regelmatig op de ruime galerij te klessebessen.”

Bewoner Luuk Peeters, woont op de bovenste etage met uitzicht op de molens van Schiedam. Hij vult aan: “Met een beetje goede wil kan ik alle zeven molens zien. Dat is toch geweldig? Het is net een ansichtkaart en dat verveelt nooit. Ik heb hier echt een prachtige plek. En het is gewoon een fijne woning: lekker ruim, heerlijk warm en erg comfortabel. Ik voel me hier echt thuis.”

Een samenwerking met sociale impact

De transformatie is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen Woonplus Schiedam, Willems Vastgoedonderhoud en Zijdekwartier Architecten. Die samenwerking leverde niet alleen fysieke vernieuwing op, maar ook een sociaal fundament waarop bewoners met plezier samenleven.

Zoals Eline Busser, manager Strategie en Portfolio bij Woonplus, het verwoordt: “Hier komt alles samen: duurzaamheid, leefbaarheid en sociale verbinding. Het is bijzonder om te zien hoe deze oude flats weer toekomst hebben gekregen.

Volgens Sjors Willems is dat de essentie van het werk van Willems: “Wij geloven dat je met techniek alleen geen leefbaarheid maakt. Dat doe je door de sociale kant van wonen mee te nemen in elk ontwerp. De Wiltonflats zijn daarvan het bewijs: duurzaam, levensloopbestendig en met ruimte om elkaar te ontmoeten.”

Nominatie NRP Gulden Feniks

De gezamenlijke inspanning is niet onopgemerkt gebleven. De Wiltonflats zijn genomineerd voor de NRP Gulden Feniks 2025, de Nederlandse prijs voor uitmuntende renovatie- en transformatieprojecten in de gebouwde omgeving die duurzaamheid en maatschappelijke waarde vooropstellen. Op dinsdag 4 november wordt de prijs uitgereikt tijdens het jaarlijkse NRP Congres in Nijmegen.

Of de prijs straks naar Schiedam gaat, is nog even afwachten. Maar het statement is al gemaakt: De Wiltonflats laten zien dat vernieuwbouw niet alleen mogelijk is; het is noodzakelijk. Het vastgoed van de toekomst stáát er al.